Αρχαία Γ' Γυμνασίου: Τα αρχαία κείμενα

 Ενότητα Ζ΄: Η επιστήμη στην υπηρεσία της άμυνας του κράτους

Πλουτάρχου Μάρκελλος, 14.12-15

Καὶ μέντοι καὶ Ἀρχιμήδης, Ἱέρωνι τῷ βασιλεῖ συγγενὴς ὢν καὶ φίλος, ἔγραψεν ὡς τῇ δοθείσῃ δυνάμει τὸ δοθὲν βάρος κινῆσαι δυνατόν ἐστι καὶ νεανιευσάμενος […] εἶπεν ὡς εἰ γῆν εἶχεν ἑτέραν, ἐκίνησεν ἂν ταύτην μεταβὰς εἰς ἐκείνην. Θαυμάσαντος δὲ τοῦ Ἱέρωνος, καὶ δεηθέντος εἰς ἔργον ἐξαγαγεῖν τὸ πρόβλημα καὶ δεῖξαί τι τῶν μεγάλων κινούμενον ὑπὸ σμικρᾶς δυνάμεως, ὁλκάδα τριάρμενον τῶν βασιλικῶν πόνῳ μεγάλῳ καὶ χειρὶ πολλῇ νεωλκηθεῖσαν, ἐμβαλὼν ἀνθρώπους τε πολλοὺς καὶ τὸν συνήθη φόρτον, αὐτὸς ἄπωθεν καθήμενος, οὐ μετὰ σπουδῆς ἀλλ' ἠρέμα τῇ χειρὶ σείων ἀρχήν τινα πολυσπάστου, προσηγάγετο, λείως καὶ ἀπταίστως, ὥσπερ διὰ θαλάσσης ἐπιθέουσαν. Ἐκπλαγεὶς οὖν ὁ βασιλεὺς καὶ συννοήσας τῆς τέχνης τὴν δύναμιν, ἔπεισε τὸν Ἀρχιμήδην ὅπως αὐτῷ τὰ μὲν ἀμυνομένῳ τὰ δ' ἐπιχειροῦντι μηχανήματα κατασκευάσῃ πρὸς πᾶσαν ἰδέαν πολιορκίας. Οἷς αὐτὸς μὲν οὐκ ἐχρήσατο, τοῦ βίου τὸ πλεῖστον ἀπόλεμον καὶ πανηγυρικὸν βιώσας, τότε δ' ὑπῆρχε τοῖς Συρακοσίοις εἰς δέον ἡ παρασκευή, καὶ μετὰ τῆς παρασκευῆς ὁ δημιουργός.

Αρχαία Γ' Γυμνασίου: μεταφράσεις κειμένων

Ενότητα 7η: Η επιστήμη στην υπηρεσία της άμυνας του κράτους

Πλούταρχος, Μάρκελλος 14.12-15

Και όμως και ο Αρχιμήδης, που ήταν συγγενής και φίλος του βασιλιά Ιέρωνα, έγραψε ότι είναι δυνατό με την ανάλογη δύναμη να μετακινήσει οποιοδήποτε βάρος και καυχώμενος σαν μικρό παιδί (…) είπε ότι, εάν διέθετε άλλη μία γη, θα μπορούσε να μετακινήσει αυτήν, αφού πήγαινε σ’ εκείνη. Αφού λοιπόν, απόρησε ο Ιέρωνας και του ζήτησε να θέσει σε εφαρμογή τη θεωρία του και να αποδείξει ότι κάτι μεγάλο κινείται από μικρή δύναμη, ένα φορτηγό πλοίο από τα βασιλικά  με τρία κατάρτια, που με μεγάλο κόπο και πολλά χέρια είχε τραβηχτεί από τη θάλασσα, αφού έβαλε μέσα και ανθρώπους πολλούς και το συνηθισμένο φορτίο, καθισμένος ο ίδιος μακριά, χωρίς πολλή βιασύνη αλλά ήρεμα, μετακινώντας με το χέρι του την άκρη του σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών, ομαλά και χωρίς δυσκολία, τράβηξε προς το μέρος του (το φορτηγό πλοίο), σαν να διέσχιζε  τη θάλασσα. Επειδή εξεπλάγη ο βασιλιάς και κατανόησε τις δυνατότητες του ευρήματος, έπεισε τον Αρχιμήδη να κατασκευάσει γι’ αυτόν άλλες μηχανές για περιπτώσεις αμυντικού πολέμου και άλλες για επιθετικό πόλεμο, για κάθε μορφή πολιορκίας. Αυτές δεν τις χρησιμοποίησε βέβαια ο ίδιος, αφού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του χωρίς πόλεμο και γεμάτο απολαύσεις – τότε όμως υπήρχε στους Συρακούσιους ο κατάλληλος εξοπλισμός για τις ανάγκες τους  και με τον εξοπλισμό (υπήρχε και) ο δημιουργός του.

Αρχαία Γ' Γυμνασίου: Τα αρχαία κείμενα

Ενότητα ΣΤ΄: Η μουσική εξημερώνει

Πολυβίου, Ἱστορία 4.20.4-21.1

Μουσικὴν [….] πᾶσι μὲν ἀνθρώποις ὄφελος ἀσκεῖν, Ἀρκάσι δὲ καὶ ἀναγκαῖον. [….] Παρὰ μόνοις γὰρ Ἀρκάσι πρῶτον μὲν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων ᾄδειν ἐθίζονται κατὰ νόμους τοὺς ὕμνους καὶ παιᾶνας, οἷς ἕκαστοι κατὰ τὰ πάτρια τοὺς ἐπιχωρίους ἥρωας καὶ θεοὺς ὑμνοῦσι∙ μετὰ δὲ ταῦτα […] πολλῇ φιλοτιμίᾳ χορεύουσι κατ’ ἐνιαυτὸν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις [….]. Καὶ τῶν μὲν ἄλλων μαθημάτων ἀρνηθῆναί τι μὴ γιγνώσκειν οὐδὲν αἰσχρὸν ἡγοῦνται, τήν γε μὴν ᾠδὴν οὒτ’ ἀρνηθῆναι δύνανται διὰ τὸ κατ’ ἀνάγκην πάντας μανθάνειν, οὒθ’ ὁμολογοῦντες ἀποτρίβεσθαι διὰ τὸ τῶν αἰσχρῶν παρ’ αὐτοῖς νομίζεσθαι τοῦτο. […] Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν οὐ τρυφῆς καὶ περιουσίας χάριν, ἀλλὰ θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν καὶ συλλήβδην τὸ τῶν βίων ἐπίπονον καὶ σκληρόν, θεωροῦντες δὲ τὴν τῶν ἠθῶν αὐστηρίαν, ἥτις αὐτοῖς παρέπεται διὰ τήν τοῦ περιέχοντος ψυχρότητα καὶ στυγνότητα τὴν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις ὑπάρχουσαν.

Αρχαία Γ' Γυμνασίου: μεταφράσεις κειμένων

Ενότητα 6η: Η μουσική εξημερώνει

Πολυβίου, Ἱστορία 4.20.4-21.1

Είναι ωφέλιμο για όλους τους ανθρώπους να ασκούνται στη μουσική, για τους Αρκάδες όμως είναι και αναγκαίο (ενν. να κάνουν κάτι τέτοιο). (…) Γιατί μόνο στους Αρκάδες τα παιδιά πρώτα συνηθίζουν να τραγουδούν από τη νηπιακή τους ηλικία, σύμφωνα με τους μουσικούς ρυθμούς, τους ύμνους και τους παιάνες, με τους οποίους ο καθένας εξυμνεί, κατά τα πατροπαράδοτα (ενν. έθιμα,) τους ντόπιους ήρωες και θεούς˙ και μετά από αυτά χορεύουν με μεγάλο συναγωνισμό κάθε χρόνο στα θέατρα με τη συνοδεία των αυλητών του Διονύσου. (…) Και για τα άλλα μαθήματα δεν θεωρούν καθόλου ντροπή να παραδεχθούν ότι δεν γνωρίζουν κάτι, ενώ βέβαια το τραγούδι ούτε μπορούν να δεχθούν ότι δεν το γνωρίζουν, επειδή υποχρεωτικά όλοι το μαθαίνουν, ούτε, εάν το ομολογήσουν, μπορούν να απαλλαγούν από αυτό, επειδή αυτό θεωρείται ντροπή στην κοινωνία τους. (…) Και μου φαίνεται ότι οι παλιοί τα θέσπισαν αυτά όχι για να καλλιεργήσουν τη φιληδονία και την επίδειξη πλούτου, αλλά επειδή παρατηρούσαν τον μόχθο του καθενός και με λίγα λόγια  τον κόπο και τη σκληρότητα της  ζωής τους και επειδή ακόμη παρατηρούσαν την αυστηρότητα των ηθών, η οποία έρχεται σ’ αυτούς ως συνέπεια του ψύχους και της τραχύτητας του τόπου στον οποίο ζουν και  που επικρατεί στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής.

Αρχαία Γ' Γυμνασίου: Τα αρχαία κείμενα

Ενότητα 5η: Η ισονομία των πολιτών εγγύηση της δημοκρατίας

Ἱσοκράτους, Κατά Λοχίτου 18-21

Ἔστι δὲ δικαστῶν νοῦν ἐχόντων περὶ τῶν ἀλλοτρίων τὰ δίκαια ψηφιζομένους ἅμα καὶ τὰ σφέτερ’ αὐτῶν εὖ τίθεσθαι. Καὶ μηδεὶς ὑμῶν, εἰς τοῦτ’ ἀποβλέψας, ὅτι πένης εἰμὶ καὶ τοῦ πλήθους εἷς, ἀξιούτω τοῦ τιμήματος ἀφαιρεῖν. Οὐ γὰρ δίκαιον ἐλάττους ποιεῖσθαι τάς τιμωρίας ὑπὲρ τῶν ἀδόξων ἤ τῶν διωνομασμένων, οὐδὲ χείρους ἡγεῖσθαι τοὺς πενομένους ἤ τοὺς πολλὰ κεκτημένους. Ὑμᾶς γὰρ ἂν αὐτοὺς ἀτιμάζοιτ’, εἰ τοιαῦτα γιγνώσκοιτε περὶ τῶν πολιτῶν. Ἔτι δὲ καὶ πάντων ἂν εἴη δεινότατον, εἰ δημοκρατουμένης τῆς πόλεως μὴ τῶν αὐτῶν ἅπαντες τυγχάνοιμεν […]. Οὐκ, ἄν γέ μοι πεισθῆθ’,  οὕτω διακείσεσθε πρὸς ὑμᾶς αὐτοὺς οὐδὲ διδάξετε τοὺς νεωτέρους καταφρονεῖν τοῦ πλήθους τῶν πολιτῶν, οὐδὲ ἀλλοτρίους ἡγήσεσθ’ εἶναι τοὺς τοιούτους τῶν ἀγώνων, ἀλλ’ ὡς ὑπὲρ αὑτοῦ δικάζων οὕτως ἕκαστος ὑμῶν οἴσει τὴν ψῆφον. Ἅπαντας γὰρ ὁμοίως ἀδικοῦσιν οἱ τολμῶντες τοῦτον τὸν νόμον παραβαίνειν τὸν ὑπὲρ τῶν σωμάτων τῶν ὑμετέρων κείμενον.